Işığın Kırılması

Işığın kırılması konusuna geçmeden, daha önce ışık ile ilgili öğrendiklerimizi kısaca hatırlayalım:

Işık bir madde ile etkileşime girdiğinde;

  1. Yansıyabilir: Işığın aynada yansıması gibi.
  2. Madde tarafından soğrulabilir: Bitkilerin fotosentez için ışığı emmesi gibi.
  3. Kırılabilir: Işığın bir mercekten geçerken kırılması gibi.

Işığın Kırılması

  • Işığın saydam bir ortamdan başka bir ortama geçerken yön ve doğrultu değiştirmesine kırılma denir.
  • Işığın kırılmasının sebebi; iki ortam arasındaki yoğunluk farkıdır.
  • İki ortam arasında yoğunluk farkı yoksa, ışık kırılmadan diğer ortama geçer.
  • Işık iki ortam arasında dik olarak (90 derecelik açı ile) gelirse kırılmadan diğer ortama geçer.
  • Bazı saydam ortamların kırıcılıkları:

Cam > Su > Hava

  • Bir ortamın kırıcılığı ne kadar fazla ise yoğunluğu da o kadar fazladır. Yani bir ortamın kırıcılığı ve yoğunluğu doğru orantılıdır.

Kırılma İle İlgili Kavramlar:

  1. Normal: Ortamları ayıran, yüzeye dik (90 derece) olan hayali çizgidir. “N” ile gösterilir.
  2. Gelen Işın: Ortamları ayıran yüzeye gelen ışındır. (GI)
  3. Gelme Açısı: Gelen ışın ile normal arasında kalan açıdır. (GA)
  4. Kırılan Işın: Ortamdan geçerken doğrultu değiştiren ışındır. (KI)
  5. Kırılma Açısı: Kırılan ışın ile normal arasında kalan açıdır. (KA)

Kırılma Kanunları:

A. Az Yoğun Ortamdan Çok Yoğun Ortama Geçen Işınlar:

Az yoğun ortamdan çok yoğun ortama geçerken ışığın kırılması
  • Az yoğun ortamdan çok yoğun ortama geçen ışık ışını normale yaklaşarak kırılır.

(Işık ve annesi Normal parka giderler. Park kalabalıklaştığı (yoğun ortama geçiş) zaman ışık korkar ve annesine yaklaşır. (normale yaklaşarak kırılma)

  • Daha yoğun ortama geçen ışığın hızı azalır.

(Yoğun bir otobüste ön kapıdan arka kapıya gitmek zordur, yavaş hareket edersiniz.)

B. Çok Yoğun Ortamdan Az Yoğun Ortama Geçen Işınlar:

Çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçerken ışığın kırılması
  • Çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçen ışınlar normalden uzaklaşarak kırılır.

(Işık ve annesi Normal parka giderler. Park tenhalaştığı (az yoğun ortama geçiş) zaman ışık artık korkmaz ve annesinden uzaklaşır. (normalden uzaklaşarak kırılma)

  • Az yoğun ortama geçen ışığın hızı artar.

(Az yoğun bir otobüste, ön kapıdan arka kapıya gitmek kolaydır. Hızlı hareket edersiniz.

  • Çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçerken, kırılma açısının 90 derece olduğu andaki gelme açısına Sınır Açısı denir.
  • Sınır açısı her ortam için farklıdır:

Örnek: Su –> Hava geçişte SA: 48 derecedir.

Örnek: Cam –> Hava geçişte SA : 42 derecedir.

  • Şekil-1‘deki gibi; gelme açısının sınır açısından küçük olduğu durumlarda ışık kuraldaki gibi kırılır.
  • Şekil-2‘deki gibi; çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçen ışınlar sınır açısına eşit açı ile gelirse ortama teğet geçer.
  • Şekil-3‘teki gibi; çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçen ışınlar, sınır açısından büyük bir açı ile gelirse geldiği ortama geri döner. Buna Tam Yansıma denir.

Kırılma Olayının Sonuçları:

  • Az yoğun ortamda (hava) bulunan balıkçı, çok yoğun (su) ortamdaki balığı, olduğundan büyük ve yakında görür.
  • Çok yoğun (su) ortamdaki balık, az yoğun (hava) ortamdaki martıyı olduğundan, küçük ve uzakta görür.
  • Yağmurdan sonra oluşun gökkuşağı da ışığın kırılmasının bir sonucudur. Işık havadan daha yoğun olan su damlalarından geçerken kırılır ve renklerine ayrılır. Böylece gökkuşağı oluşmuş olur.
  • Serap olayı da ışığın kırılması ve tam yansıma olayı ile oluşur.

Bu konu anlatımının çalışma kağıdına buradan ulaşabilirsiniz.

Konu anlatımının videosunu aşağıdan izleyebilirsiniz.

Güncel konular için facebook , instagram ve google+ üzerinden bizi takip edebilirsiniz. Tekrar görüşmek üzere.

Bir Yanıt

  1. Irmak Mart 18, 2021

Cevap Yaz