Bu yazımızda kalıtım ünitesini daha iyi anlamak için bilmemiz gerek Kalıtım ile İlgili Kavramlar ‘a değineceğiz.
Kalıtım ile İlgili Kavramlar
1. Karakter:
- Bir canlının sahip olduğu özelliklerin her birine karakter denir.
- Göz rengi, boy uzunluğu, ten rengi, çiçek rengi, tohum şekli, saç rengi …. gibi.
2. Gen:
- Bir canlıyı oluşturan çok sayıda karakter vardır. Bu karakterlerin her birinin oluşmasını sağlayan DNA parçasına gen denir.
- Genler harfler ile gösterilir.
- Gen baskın ise; büyük harf ile gösterilir Örnek: Siyah saç geni: S
- Gen çekinik ise; küçük harf ile gösterilir. Örnek: Sarı saç geni: s
3. Baskın Gen:
- Etkisini canlının dış görünüşünde her durumda gösterebilen genlerdir.
- Büyük harf ile gösterilirler. A, B, S, F gibi.
- Baskın Gen=Dominant Gen
- Siyah saç rengi, siyah göz rengi, kıvırcık saç geni, sarı tohum geni, düzgün tohum geni baskın genlere örnektir.
4. Çekinik Gen:
- Baskın gen ile birlikte etkisini dış görünüşte gösteremeyen genlerdir.
- Çekinik bir genin, dış görünüşte kendini gösterebilmesi için, iki çekinik genin yan yana gelmesi gerekir.
- Küçük harf ile gösterilirler. a,b,s,f gibi.
- Çekinik Gen=Resesif Gen
- Sarı saç geni, yeşil göz geni, düz saç geni, yeşil tohum geni, buruşuk tohum geni çekinik genlere örnektir.
5. Genotip:
- Bir canlının sahip olduğu genlerin toplamına ve dizilişine genotip denir.
- AA, Bb, cc, Dd …. gibi.
6. Fenotip:
- Canlının dış görünüşüne verilen isimdir.
- Bir canlının fenotipini, o canlının genotipi ve çevre koşulları (sıcaklık, beslenme vb.) birlikte belirler.
7. Homozigot Döl:
- Homozigot=Saf=Karışmamış=Tek Tip=Arı döl
- Canlının bir özelliğini belirleyen gen çiftinin ikisinin de aynı olmasıdır.
- Homozigotlukta 2 durum olabilir:
8. Heterozigot Döl:
- Heterezigot=Melez=Karışmış=Birden fazla tip=Hibrit
- Canlının bir özelliğini belirleyen gen çiftinin farklı olmasıdır.
- Heterezigotlukta tek durum olabilir:
9. Allel Gen:
Biri anneden biri babadan gelen, bir karakterin oluşmasını sağlayan gen çiftidir.
10. DNA:
- Canlıları oluşturan özellikleri (genleri) taşıyıp, gelecek nesillere aktarılmasını sağlayan yönetici moleküldür.
- Hücredeki yaşamsal faaliyetleri yürütür.
11. Kromozom:
DNA ve özel proteinlerden oluşan, anne ve babamızdan aldığımız özellikleri taşıyan yapıdır.
Bu konu anlatımının çalışma kağıdına buradan ulaşabilirsiniz.
Güncel konular için facebook , instagram ve google+ üzerinden bizi takip edebilirsiniz. Tekrar görüşmek üzere.
