Mutasyon Modifikasyon

Bu konu içinde mutasyon modifikasyon kavramlarını ve özelliklerini, bu kavramların canlılar üzerindeki etkilerini öğreneceğiz.

Mutasyon

  • DNA’nın kendini eşlemesi sırasında, DNA üzerinde meydana gelen şifre değişikliklerine mutasyon denir.
  • Mutasyona neden olan faktöre mutajen, mutasyona uğramış canlıya mutant denir.
  • Mutasyon, kromozom üzerinde bir parçanın kopması, bu parçanın kaybolması yada ters çevrilip tekrar bağlanması şeklinde gerçekleşebilir.
  • Bir mutasyon eğer canlının vücut hücrelerinde (Kan, deri, sinir vb.) meydana geliyorsa kalıtsal olmaz. Ancak, canlının üreme (eşey) hücrelerinde (sperm, yumurta, polen) meydana geliyorsa kalıtsal olur.
  • DNA bazı durumlarda kendini onarabilirken, bazı durumlarda onaramaz.
Mutasyon
Mutasyon

Mutasyonun Sebepleri:

  1. Radyasyon
  2. Kimyasal maddeler
  3. Aşırı sıcak
  4. Sigara, alkol, uyuşturucu gibi zararlı madde kullanımı
  5. Ortamın pH derecesi

Mutasyon Örnekleri:

  • Albinoluk: Vücutta deriye renk veren pigmentlerin oluşumundan sorumu DNA parçasıdaki mutasyon sonucu oluşur.
  • Hemofili: Kanın pıhtılaşmaması hastalığı.
  • Orak Hücreli Anemi: Alyuvar hücrelerinin şekillerinin orak şeklinde olması sonucu yeterince oksijen taşıyamamaları.
  • Renk Körlüğü: Kırmızı ve yeşil rengi görme genlerindeki bozukluk.
  • Altı parmaklılık
  • Kanser hastalıkları
  • Van kedisinin gözlerinin farklı renklerde olması.

Mutasyonlar genelde zararlıdır. Ancak bazı mutasyonlar kalıtsal çeşitlilik sağladığı için yararlıdır.

Modifikasyon

Çevrenin etkisi ile, canlının dış görünüşünde meydana gelen, kalıtsal olmayan değişikliklere modifikasyon denir.

Modifikasyona neden olan çevresel faktör ortadan kalktığında, modifikasyon da ortadan kalkar.

ANAHTAR: Bir değişimin modifikasyon olup olmadığını anlamak için aşağıdaki soruları sorarız. Eğer iki soruya birden bu cevapları alıyorsak o değişim bir modifikasyondur.

1. Değişim kalıtsal mı? HAYIR
2. Çevre etkisi ortadan kalktığı zaman değişim de ortadan kalkıyor mu? (Geçici mi?) EVET

Modifikasyonun Nedenleri:

  1. Sıcaklık
  2. Nem(su)
  3. Besin
  4. Işık
  5. ph
  6. Basınç

!! Yukarıdaki bütün nedenler çevresel faktörlerdir.

Modifikasyon Örnekleri

modifikasyon
Modifikasyon
  • Yumurtadan çıkan arı larvaları eğer çiçek tozu ile beslenirse işçi arı, arı sütü ile beslenirse kraliçe arı oluşur. Buradaki çevresel faktör besindir ve besin değişince oluşan arı çeşidi de değişmiştir.
  • Çuha çiçeği, 15-20 derecede kırmızı çiçek, 30-35 derecede beyaz çiçek açar. Buradaki çevresel faktör sıcaklıktır. Sıcaklık değişirse çiçek rengi de değişir. Örneğin kırmızı çiçek açan bi çuha çiçeğinden alınan tohum 30-35 derecede çimlendirilirse yeni oluşan bitkideki çiçek rengi beyaz olur.
  • Sirke sineği, 18 derecede düz kanatlı, 25 derecede kıvrık kanatlı olur. Buradaki çevresel faktör yine sıcaklıktır.
  • Ortanca çiçeği, asitli toprakta (pH düşük) kırmızı çiçek, bazik toprakta (pH yüksek) mavi çiçek açar.
  • Himalaya tavşanının, kar ile temas eden (soğuk) patileri siyah iken, diğer yerdeki kürkü (sıcak) beyaz olur.
  • Yeşil yapraklı bitkilerin yaprakları aydınlıkta koyu yeşil iken, karanlıkta soluk açık yeşil olur. Burdaki çevresel faktör ışıktır.
  • Yazın tenin bronzlaşması, ağırlık kaldıran sporcunun kaslarının gelişmesi, tek yumurta ikizlerinden iyi beslenenin uzun boylu olurken, kötü beslenenin kısa boylu olması modifikasyon örnekleridir.

Sorular içinde, bir değişimin modifikasyon olup olmadığını anlamanın bir diğer yolu paragraf içinde “Genin işleyişindeki değişim” cümlesini aramaktır.

Mutasyon Modifikasyon konusunun sonuna geldik. Umarız bu konu anlatımını yararlı bulmuşsunuzdur.

Bu konu anlatımının çalışma kağıdına buradan ulaşabilirsiniz.

Güncel konular için facebook instagram üzerinden bizi takip edebilirsiniz. Tekrar görüşmek üzere.

Cevap Yaz