Vücuda alınan büyük moleküllü yiyecekleri kana ve hücrelere geçebilecek kadar küçük parçalara ayrılmasına sindirim denir. Sindirim yapan yapı ve organların oluşturduğu sisteme Sindirim Sistemi denir.
Sindirim Çeşitleri:
Mekanik (Fiziksel ) Sindirim :
Besinlerin vücudumuzda kullanılması amacıyla çiğneme ve kas hareketleri sonucu daha küçük parçalara ayrılması olayına fiziksel ( mekanik ) sindirim denir.
Fiziksel sindirim; ağızda dişler yardımıyla, midede kasların kasılıp gevşemesiyle ve ince bağırsakta karaciğerden gelen safra salgısının kullanılmasıyla gerçekleşir.
Kimyasal Sindirim:
Besinlerin ‘ enzim ’ adı verilen özel salgılar yardımıyla yapı taşlarına kadar parçalanması olayına kimyasal sindirim adı verilir. Bu sindirim olayının amacı besinlerin hücre zarından geçebilecek kadar küçük olmasını sağlamaktır.
Enzim: Her enzim her besine etki etmez. Örneğin karbonhidratları parçalayan enzim, protein ya da yağların sindirimini sağlamaz. Bu durumu anahtar – kilit ilişkisine benzetebiliriz. Her anahtarın her kilidi açamaması gibi her enzimde her besini sindiremez. İnce bağırsakta protein, yağ ve karbonhidratlar sindirilir ancak her birine etkiyen enzim birbirinden farklıdır. Her besinin enzimi farklıdır. Enzimler ağızda tükürük salgısında , midede mide öz suyunda, ince bağırsakta pankreas öz suyunda bulunur. O halde ağızda, mide de ve ince bağırsakta kimyasal sindirim yapılıyor diyebiliriz.
Not:Karaciğerden gelen safra salgısı yağ moleküllerinin yüzeyini arttırdığı için fiziksel( mekanik ) sindirim yapar. Safra bir salgı olduğu için kimyasal sindirimdeki enzimlerle karıştırılmamalıdır.
Sindirim Sistemi Organları
1. Ağız
Sindirim sisteminin ilk bölümüdür. Burada bulunan dişler besini ısırma ve çiğneme yoluyla mekanik sindirim yapar. Dişlerimizi besinleri kısaca öğütür. Besin tükürük bezlerinden salgılanan tükürükteki enzimler sayesinde karbonhidratlar kimyasal sindirime uğrar. Bu hâldeki besin, sindirim kanalından daha sonraki kısımlardan daha rahat geçer. Ağızda bulunan dil sayesinde de çiğneme sonrasında besin yutağa gönderilir.
2. Yutak
Ağızdan alınan besinleri yemek borusuna ileten yapıdır.Sindirim yoktur.
3. Yemek Borusu
Yutaktan karın boşluğunun yukarısına kadar inip mideye bağlanır. Burada besinler sindirime uğramaz. Yemek borusunda bulunan kaslar güçlü ve ritmik bir şekilde kasılarak besini mideye iletir.
4. Mide
Vücudun sol tarafında karnın üst kısmında yer alır. Kaslı yapısı sayesinde mideye gelen besinler çalkalama hareketiyle çorba kıvamına getirir. Bu olaya mekanik sindirim denir. Buraya gelen besinlerin içindeki protein enzimler yardımıyla kimyasal sindirime uğrar. Proteinlerin kimyasal sindirimine midede başlanır. Midenin içindeki mide öz suyu güçlü bir asittir.
5. İnce Bağırsak
Mideden gelen besinlerin tamamı ince bağırsağa gelir. İnce bağırsak kıvrımlı bir şekilde vücudumuzda yer alır neredeyse 7 metre uzunluğundadır. Tüm besinlerin kimyasal sindirimi ince bağırsakta tamamlanır. Karaciğerden gelen safra salgısı ince bağırsağa geçtiği için ince bağırsakta fiziksel sindirimde meydana gelir. Yağların hem fiziksel hemde kimyasal sindirimi ilk defa ince bağırsakta başlar. Besinlerin artık hücreden geçebilecek kadar sindirime uğradığı için kana geçtiği yer de ince bağırsaktır. Sindirilmiş besinlerin kana geçmelerine emilim denir.
Bu yüzden yüzeyi oldukça kıvrımlı ve geniştir. Her bir kıvrımda çok sayıda parmaksı uzantılar bulunur. Villüslardan sindirilmiş besin kana geçer.
6. Kalın Bağırsak
İnce bağırsakta sindirimi tamamlanarak kana geri emilen besinlerin dışında kalan sindirilemeyen besinler için kalın bağırsaktan geçer. Kalın bağırsak sindirilemeyen besinlerin içindeki su ve mineralleri emer. Su ve mineraller emildikten sonra kalan atıklara dışkı denir ve atılmak için anüse gönderilir.
7. Anüs
Kalın bağırsağın son noktasıdır ve sindirilemeyen atık buradan dışarıya atılır.
Sindirime Yardımcı Organlar
Asıl görevleri sindirim olmayan fakat salgıladıkları sıvılar sayesinde sindirime yardımcı olan organlardır.
Karaciğer
Safra sıvısını salgılar. Safra sıvısı yağların mekanik sindirimini gerçekleştirir. Salgıladığı sıvıları ince bağırsağa gönderir.
Pankreas
Pankreas salgıladığı pankreas öz suyunu bir kanal yoluyla ince bağırsağa gönderir. Pankreas öz suyunda bulunan enzimler proteinlerin, karbonhidratların ve yağların sindirimini gerçekleştirir.
Bu yazının çalışma kağıdına buradan ulaşabilirsiniz.
Bizlere destek olmak için sayfamızın en alt kısmına yorum yapabilir veya sosyal medyadan çalışmalarımızı paylaşabilirsiniz.
Geri bildirimleriniz bizim için önemli. Güncel bilgiler için facebook ve instagram üzerinden bizi takip edebilirsiniz. Tekrar görüşmek üzere…
