Kuvvetin Ölçülmesi

5. Sınıf Kuvvetin Ölçülmesi ve Sürtünme Kuvveti Ünitesi’ne
Kuvvetin Ölçülmesi
Sürtünme Kuvveti konuları olmak üzere iki konuda ele alacağız.

  • Duran bir cismi harekete geçiren,
  • Hareket eden bir cismi durduran,hızlandıran, yavaşlatan,
  • Cismin hareket yönünü veya doğrultusunu değiştiren,
  • Cismin şeklini değiştiren,
  • Cismi döndüren etkiye KUVVET denir.

Kuvvet aslında kısaca cisme uygulanan itme yada çekmedir.

Kuvvet çeşitleri 2’ye ayrılır:

A.Temas Gerektiren Kuvvetler:

  • Cisimler arasında fiziksel temas ile oluşan kuvvetlerdir.
  • İtme kuvveti: Topa vurmak. Çekme kuvveti: İpi çekmek.

Rüzgarın cisimlere uyguladığı kuvvet de temas gerektiren bir kuvvettir.

B. Temas Gerektirmeyen Kuvvetler:

  • Fiziksel temas olmadan cisimlere etki edebilen kuvvetlerdir.
  • Manyetik Kuvvet: Mıknatısın demir iğneleri çekmesi
  • Elektriksel Kuvvet: Kumaş parçasına sürtülen plastik tarağın kağıt parçalarını çekmesi
  • Yerçekimi Kuvveti: Yüksekten bırakılan cisimlerin yere düşmesi

HATIRLA !

A. Esnek Cisim:

  • Kuvvet uygulandığında şekli değişen, kuvveti uygulamayı bıraktığımızda eski haline geri dönebilen cisimlerdir.
  • Örnek: Sünger, lastik, yay…

B. Esnek Olmayan Cisim:

  • Kuvvet uygulandığında şekli değişen, kuvveti uygulamayı bıraktığımızda eski haline dönemeyen cisimlerdir.
  • Örnek: Tahta, taş, kağıt…

Kuvvetin Özellikleri:

1.Kuvvet “F” harfi ile gösterilir.

2. Bir kuvveti isimlendirmek istersek; ismini F’nin sağ alt kısmına yazarız.

Fx= X Kuvveti

Fa= a Kuvveti

F1= Birinci Kuvvet

3. Kuvvetin birimi “Newton”dur. Kısaca “N” harfi ile gösterilir.

4. Kuvvet dinamometre denilen alet ile ölçülür.

Dinamometre

Dinamometre
  • Dinamometre, kuvvetin büyüklüğünü ölçer.
  • İçinde sarmal yay bulunur.
  • Yaylar esnek cisimlerdir. Ancak her yayın bir esneklik sınırı vardır. Bu sınırın üzerinde büyüklükte bir kuvvet uygulanırsa; yay esneklik özelliğini kaybeder ve bozulur.
  • Uygulanan kuvvetin büyüklüğüne göre yayda uzama meydana gelir.
  • Kuvvetin büyüklü arttıkça yaydaki uzama miktarı artar

Yani kuvvetin büyüklüğü ve yaydaki uzama doğru orantılıdır. (Biri artınca diğeri de artar yada tam tersi biri azalınca diğeri de azalır.

Kuvvet ve yaydaki uzama doğru orantılıdır.

Ağırlık da bir kuvvet çeşididir.

Bu nedenle, cisimlerin ağırlıklarını ölçmek için dinamometre kullanırız.

Evlerimizde kullandığımız basküller ve el kantarları da birer dinamometredir ve ağırlık ölçerler.

Dinamometre örnek
  • Yukarıdaki 1 ve 2 dinamometrelerine A ve B cisimleri asılmış. A ve B cisimlerinin ağırlıklarını dinamometrelerden okursak, dinamometrelerin gösterdiği ibrelere bakmamız gerekir:
    • Fa= 3N Fb= 5N
  • Dinamometre içindeki yayın kalınlığı arttıkça, ölçebileceği maksimum kuvvet de artar.
    • 1.dinamometrenin ölçebileceği en büyük kuvvet: 6N
    • 2.dinamometrenin ölçebileceği en büyük kuvvet: 30N
    • 2.dinamometrenin kalınlığı > 1.dinamometrenin kalınlığı
  • Bir dinamometrenin yayı ne kadar ince ise, o kadar hassas ölçüm yapabilir.
    • 1.dinamometre 1N’luk aralıkları ölçebilir
    • 2.dinamometre 5N’luk aralıları ölçebilir.
    • 1.dinamometre daha hassas, yayı daha ince.

Dinamometre içindeki yayın kalınlık ve cinsine göre, farklı büyüklükte ve hassaslıkta ölçümler yapabiliriz.

Bu yazının çalışma kağıdına buradan ulaşabilirsiniz.

Güncel konular için facebook instagram ve google+ üzerinden bizi takip edebilirsiniz. Tekrar görüşmek üzere.

2 Yorum

  1. Elife ırmak kaplan Şubat 2, 2021
  2. Aysima esen aliç Şubat 2, 2021

Cevap Yaz