Günlük hayatta yaptığımız bütün hareketleri kolaylıkla yapmamızı sağlayan sisteme destek ve hareket sistemi denir.
Destek ve hareket sistemi üç temel yapıdan meydana gelir.
Destek ve hareket sistemini bu yüzden üç kısımdan inceleyeceğiz.
Bu üç temel yapı aynı anda işbirliği yapması sayesinde yaptığımız hareketler meydana gelir.
1. Kemikler
Kemik Çeşitleri:
Vücudumuzun dik durmasını sağlayan ve sert olan yapılara kemik denir. Kemikler dik durmamızı sağlarken, bazı kemikler kan hücresi üretir bazı kemikler önemli iç organlarımızı koruyacak şekilde meydana gelir. Ayrıca vücudumuz için yağ ve mineral depolayabilirler.
Kemiklerimizin yapısında kalsiyum ve fosfor vardır. Bu mineraller sayesinde kemiklerimiz sert yapıdadır.
Kemiklerin uçlarında bulunan kıkırdak, esnek ve sert olmayan bir yapıdadır. Bu yapı eklemlere kemiklerin aralarına girerek sürtünmelerini engeller. Kıkırdak, sadece kemik uçlarında bulunmaz. Çok sert olmayan burun ve kulak kepçeniz kıkırdaktan oluşur. Anne karnındaki bebeğin ilk dönemlerinde, iskelet de kıkırdaktan oluşur. Daha sonra sertleşen kıkırdak, kemik hâline gelir.
Kemiklerimiz şekillerine göre üçe ayrılırlar.
A. Uzun kemik:
Boyu eninden daha uzun olan kemiklerdir. Bacaklarımızda, kollarımızda uzun kemikler bulunmaktadır. İçlerinde kemik iliği denilen bir yapı vardır. Kemik iliği sayesinde kan hücreleri üretebilmektedirler. Vucüdumuzda kan hücresi üretebilen tek kemik çeşididir.
B. Kısa Kemik:
Eni ve boyu birbirine çok yakın uzunluktaki kemiklerdir. El ve ayak parmaklarında, el ve ayak bileklerindeki kemikler kısa kemiklerdir.
Kısa kemikler, kemiklerin birbirine bağlanmasını ve eklemlerin esnek olmasını sağlarlar.
Ayrıca vücudumuzdaki en küçük kısa kemikler kulağımızın içinde duymamızı sağlayan çekiç, örs, üzengi kemikleridir.
C. Yassı Kemik:
Şekil olarak yassı görünen kemiklerdir. Kafatasındaki kemikler, kalçadaki leğen kemiği ve gögüs kafesindeki kemikler yassı kemiklerdir.
Kafatasında ve göğüs kafesinde bulan yassı kemiklerin çok önemli görevi iç organlara tutunma ve koruma görevi sağlamalarıdır. Dışarıdan gelebilecek herhangi bir darbeye karşı iç organların zarar görmesini engellerler.
Alıştırma: Sizde yukarıda bulunan şekil-1 deki kemikleri şekillerine göre uzun, kısa, yassı olarak sınıflandırınız.
2. Eklemler
Eklem Çeşitleri
Kemiklerin birleşme noktalarına eklemler denir.
Eklemler hareket şekline göre üçe ayrılır.
A. Oynar Eklem :
Çok rahat hareket ettirebildiğimiz eklemlere denir. Kollarımızda, dizimizdeki ve el ayak bileğimizdeki eklemlerdir. İki kemiğin birleştiği yerde eklem sıvısı vardır. Bu eklemlerde iki kemiğin birleştiği noktada eklem sıvısı ve kıkırdak vardır. Kemikler hareket ettikçe sürtünmeden dolayı zarar görmemesini sağlar.
B. Yarı Oynar Eklem:
Hareketleri kısıtlı olan eklemlerdir. İki kemiğin birleştiği noktada kıkırdak bulunur. Omurgamızda bulunan eklemler yarı oynar eklemlerdir.
C. Oynamaz Eklem:
Bu eklemler hiçbir şekilde hareket etmezler. Kemikler sanki birbirlerine yap boz parçalarının birbirine geçmesi gibi bir araya gelmiştir. Kafatası kemikleri ve kuyruk omurları arasında bu eklem çeşidi vardır.
oluşur.
3. Kaslar
Kas Çeşitleri
Kaslar vücutta bulunma yerlerine ve çalışma prensibine göre üçe ayrılır.
A. Çizgili Kaslar:
İskelet sistemindeki kemiklerin üzerini örten ve vücudun hareket etmesini sağlayan kaslara çizgili (kırmızı) kaslar veya iskelet kasları denir.
Çizgili kaslar;
▪ Bizim isteğimizle çalışırlar (istemli kaslardır).
▪ Hızlı çalışıp çabuk yorulurlar.
▪ Güçlü kasılıp gevşerler ve çok enerji harcarlar.
▪ Hücreleri uzun, silindir şekilli ve kırmızı renklidir.
▪ Boyun, kol, bacak, el, ayak, parmak, göz kapağı kasları çizgili kaslardır.
B. Düz kaslar:
İç organların yapısında bulunan ve iç organların çalışmasını sağlayan kaslara düz ( beyaz) kaslar denir.
Düz kaslar;
▪ Bizim isteğimiz dışı çalışırlar (istemsiz kaslardır).
▪ Yavaş, düzenli ve uzun süre yorulmadan çalışırlar.
▪ Zayıf kasılıp gevşerler ve az enerji harcarlar.
▪ Hücreleri uzun, ince, iplik şekilli ve beyaz renklidir.
▪ Mide, bağırsak, yemek borusu, soluk borusu, böbrek gibi iç organlarda düz kaslar bulunur.
C. Kalp Kası :
Kalbin yapısında bulunan ve kalbin çalışmasını yani kasılıp gevşemesini sağlayan kasa kalp kası denir. Kalp bir iç organdır fakat içindeki kas yapısının farklı olması nedeniyle ayrı olarak incelenir.
▪ Yapısı çizgili kasa, çalışması da düz kasa benzer.
▪ Bizim isteğimiz dışı çalışırlar (istemsiz kaslardır).
▪ Ömür boyu yorulmadan belli bir ritme göre (ritmik) çalışırlar.
▪ Güçlü kasılıp gevşerler.
Bu konu anlatımının çalışma kağıdına buradan ulaşabilirsiniz.
Bizlere destek olmak için sayfamızın en alt kısmına yorum yapabilir veya sosyal medyadan çalışmalarımızı paylaşabilirsiniz.
Geri bildirimleriniz bizim için önemli. Güncel bilgiler için facebook ve instagram üzerinden bizi takip edebilirsiniz. Tekrar görüşmek üzere…
